Vites Kutusu Nedir? Çalışma Prensibi ve Arızaları Nelerdir?

Vites kutusu, çalışma prensibi, arızası hakkında bilgi verilirken, motordan alınan devir hızını tekerleklere ileten aracın vites kutusu olduğu, motordan aldığı devir hızını ve torku değiştirerek çalıştığı, vitesten çıkamama, yüksek ses yapma, vitesteyken aracın gitmemesi gibi arızaların bu kutudan kaynaklandığı ifade edilir.Vites kutusu, motorun krank milinde üretilmiş olan devir hızı ve tork’u alarak bir aktarma organı görevini üstlenip bunları düşürdükten sonra, tekerleklere iletir.

Vites Kutusu Nedir? Ne İşe Yarar?

Vites kutusu, işlevi aktarılırken motordan tekerleklere devir hızı gönderimi yapan elemanın vites kutusu olduğu, devir hızını ve torku olduğu gibi iletmek yerine tekerleklere uygun konuma getirerek iletmeye yaradığı ifade edilir.

Vites kutusu sağlıklı şekilde çalıştığında, motor tarafından üretilen momenti tekerleklere aktararak aracın durağan halden hareketli hale geçmesini sağlar. Diğer yandan araç hareketli konumda olmasa dahi çalışır halde tutulması gerekiyorsa vites kutusunun arızasız olması gerekir. Yakıt tasarrufu sağlamak ve araç kalkışında, vites değiştirme işleminde tutulmalar ve ani hareketler ile karşılaşmamak için vites kolu arızasız olmalıdır.

Vites Kutusu Nedir? Nasıl Çalışır?

Vites kutusu, çalışması ele alındığında vites kutusunun aracı sağlıklı şekilde harekete geçiren bölüm olduğu, motordan aldığı momenti düşürerek tekerlere aktarma sistemi üzerinden, aracılık yaparak çalıştığı söylenir.

Diğer yandan motor her çalıştırıldığında yüksek seviyeli sürtünmeye maruz kalır. Vites kutusu bu işlem sırasında çalışarak motoru korur. Yakıt tasarruf açısında yarar sağlamak için motora müdahale ederken, aracı kısa süreli duraklatmak gereken zamanlarda, motorun sürekli olarak açılıp kapanmasını önler. Vites kutularının belirli çeşitleri, çalışırken çok gelişmiş özel çarklarından yardım alarak, üst üste fazla vites değişim işlemine izin verirler.

Teknolojik açıdan ileri vites kutuları, motordan aldıkları ve önceden üstlerine tanımlanan belirli bir maksimum ve minimum oran aralığında vites değişimine imkan sağlarlar.

Vites Kutusu Çeşitleri Nelerdir?

Vites kutusu türleri hakkında bilgiler şu şekilde sırlanır:

Manuel Vites Kutusu: İlk çıkan araç modellerinde kullanılan ve hala araçlarda kullanılmaya devam eden, bakım gerektirmeyen ve üretim maliyetleri düşük olan vites kutularıdır. Gelişmişlik sıralarına göre Kayıcı Dişli Tip Vites Kutusu, Daimi İştiraklı Tip ve Senkromeçli Vites Kutuları olarak 3’e ayrılırlar. Günümüzde senkromençli tipi kullanılır.
Otomatik Vites Kutusu: Vites geçişlerini otomatik şekilde yapmaya imkan sunan vites kutusudur. Bu vites kutusu araç motorunun hareketlerini algılar ve o an motora göre en uygun olan vites değerini kendi belirler. Bu vites kutuları yakıt tasarrufu sağlamak için birebirdir. Sürücüler her zaman motora uygun vitese geçiş yapmayabilirken, otomatik vites kutusu hatasız geçişler ile daha az yakıt kullanımına imkan tanır.
Sürekli Değişken Aktarma (SDA) Vites Kutusu: Vites değişiminin belirlenmiş bir minimum ve maksimum oran arasında sonsuz kez değiştirilebilmesini sağlayan vites kutusudur. CVT ismi ile de bilinen bu vites kutusu, kronik dişlere sahiptir. En çok otomobillerde kullanılır. Kronik dişer ile motordan gelen gücü tekerleğe aktarma oranını devamlı değiştirebilir.