İkinci El Araba Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

İkinci el araba alırken dikkat edilmesi gereken pek çok kritik nokta vardır. Araçların geçmişi, teknik durumu, görünümü ve fiyat-performans dengesi gibi birçok faktör alım kararını doğrudan etkiler. Senin için ikinci el araç alımında gerekli evrakları ve göz önünde bulundurman gereken temel detayları adım adım ele aldık.

İkinci El Araç Almadan Önce Yapılması Gerekenler Nelerdir? 

İkinci el bir araç satın almadan önce yapılacak doğru planlama, seni hem gereksiz masraflardan korur hem de uzun vadede memnun kalacağın bir araçla buluşmanı sağlar.

• Net Bir Bütçe Belirle: Araç alım sürecinin ilk adımı, gerçekçi bir bütçe oluşturmaktır. Aracın satış fiyatına ek olarak sigorta, MTV, bakım, muayene ve yakıt gibi ek masrafları da hesaba katmalısın.
• Yakıt Türünü ve Kullanım Amacını Belirle: Benzinli, dizel ya da LPG’li araçlardan hangisinin sana uygun olduğuna karar vermelisin. Günlük şehir içi kullanımda ekonomik motor seçenekleri avantaj sağlarken, uzun yol yapanlar için dizel motorlar daha uygun olabilir.
• İhtiyacına Uygun Araç Tipini Seç: Aile kullanımı için hatchback ya da sedan araçlar tercih edilirken, ticari amaçla kullanılacak araçlarda geniş bagaj hacmine sahip modeller öne çıkar. Şehir trafiğinde kolaylık sağlayan kompakt araçlar, bireysel kullanıcılar için de ideal olabilir.
• İkinci El Piyasa Araştırması Yap: Almayı düşündüğün aracın farklı ilanlardaki fiyatlarını karşılaştırarak piyasa değerini öğren. Böylece ne ucuza ne de fazlaya satın alırsın.
• Satış Sonrası Değeri Göz Önünde Bulundur: İleride aracı satmayı planlıyorsan, tercih edeceğin renk ve modelin ikinci elde kolay el değiştirebilir olmasına dikkat et. Beyaz, füme gibi renkler genellikle daha hızlı satılır.
• Satıcıya Doğru Soruları Sor: Satın almadan önce araca ve geçmişine dair şu soruların cevabını alman gerekir:
  • Araç kaç kilometrede?
  • Daha önce kaza yaptı mı?
  • Tramer kaydı var mı?
  • Donanım özellikleri neler?
  • Servis ve muayene kayıtları düzenli mi?
  • Aracın iç ve dış durumu nasıl?
  • Yedek lastik, kriko gibi ekipmanlar mevcut mu?
  • Hâlâ garanti kapsamında mı?

İkinci El Araç Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

İkinci el araç satın alma aşamasına geçtiğinde araçla ilgili dikkat etmen gereken bazı noktalar vardır. Şimdi ikinci el araba alırken nelere dikkat edilmeli madde madde bakalım:

• Tramer Kaydını Sorgula: Tramer kaydı, aracın geçmiş kazaları, sigorta bilgileri ve hasar detaylarını içerir. Bu kayıt sayesinde aracın daha önce ciddi bir kazaya karışıp karışmadığını ve sigorta geçmişini öğrenebilirsin. Özellikle ağır hasar kaydı olan araçlar, hem sigorta hem de yeniden satış açısından risk oluşturabilir.
• Ekspertiz Raporunu Mutlaka Al: Araç temiz görünüyor olabilir, ancak asıl durumu ekspertiz raporunda gizlidir. Bu rapor, aracın motoru, şanzımanı, yürür aksamı ve kaporta durumu hakkında detaylı bilgi verir. Ekstra masraf çıkarmayacak bir araç için ekspertiz şarttır.
• Test Sürüşü Yap: Bir aracı sadece kağıt üzerinde değil, bizzat deneyimleyerek değerlendirebilirsin. Direksiyon tepkisi, frenlerin hassasiyeti, motor sesi, süspansiyon konforu gibi unsurlar test sürüşünde ortaya çıkar. Araç düz yolda direksiyonu bırakınca sağa/sola çekiyorsa veya fren pedalı fazla iniyorsa dikkatli olunmalıdır.
• Şase Numarasını ve Kilometreyi Sorgula: Aracın şase numarasıyla tramer sorgulaması yaparak araç orijinalliğini kontrol edebilirsin. Ayrıca kilometre orijinalliği mutlaka incelenmelidir. 300 bin km üzerindeki araçlar daha fazla arıza çıkarma riski taşır.
• Araç Geçmişini Öğren: Araç kimlerin elinden geçmiş, hangi amaçla kullanılmış, neden satılıyor? Bu tür sorular, aracın genel durumu hakkında fikir verir. Güvenilir bir satıcıyla muhatap olduğundan emin ol.
• Dış Görünüm ve Boya Durumunu İncele: Aracı gün ışığında ve temizken detaylıca incele. Gözle fark edilemeyen çizikler, ezikler veya boya farklılıkları ancak bu şekilde ortaya çıkar.
• Mekanik Aksamları ve Motoru Kontrol Ettir: Motor aksamlarında yağ kaçağı, pas, aşınma gibi unsurlar varsa dikkatli ol. Araç çalışırken sesli çalışıyorsa veya titreşim varsa motor problemi olabilir.
• Trafik Cezası ve Vergi Durumunu Sorgula: Aracın üzerinde ödenmemiş vergi veya trafik cezası varsa satış işlemlerinde sorun yaşanabilir. Noter öncesi bu borçların ödenmiş olması gerekir.

İkinci El Araç Alırken Gerekli Evraklar Nelerdir?

İkinci el araç alımında sadece aracın durumu değil, işlemlerin eksiksiz ve sorunsuz ilerleyebilmesi için gerekli belgelerin tam olması da büyük önem taşır. Noter satış aşamasında hem alıcıdan hem de satıcıdan belirli evraklar talep edilir. Eksik ya da hatalı bir belge, işlemin tamamlanmasını engelleyebileceği gibi zaman kaybına da neden olabilir. İkinci el araç alırken gerekli evraklar şu şekilde:

• Aracın ruhsatı (trafik tescil belgesi)
• Geçerli kimlik belgesi (T.C. kimlik kartı, ehliyet veya pasaport)
• MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) ve trafik cezası borcu olmadığını gösteren sorgulamaAracın muayene tarihinin geçerli olması
• Varsa rehin veya haciz kaydının kaldırılmış olması
• Alıcı adına düzenlenmiş zorunlu trafik sigortası poliçesi
• Aracın ödemesi yapılmışsa, ödeme dekontu veya banka belgesi
• Plaka değişikliği yapılacaksa: Noter satış belgesi, eski plakalar ve yeni sigorta poliçesi
• Şirket aracı satılıyorsa: Şirketin imza sirküleri, yetki belgesi, vergi levhası, ruhsat
• Vekaletle işlem yapılacaksa: Satıcıya veya alıcıya ait noter onaylı vekaletname (güncel olmalı)

Noter Satış İşleminden Önce Zorunlu Trafik Sigortası Yaptırmak Zorunlu!

5 Aralık 2024 itibarıyla yürürlüğe giren yeni düzenlemeye göre, zorunlu trafik sigortası yapılmadan araç satışı mümkün değildir. Daha önceki sistemde alıcıya 15 gün sigorta yaptırma süresi tanınırken, artık noter işlemleri sırasında poliçenin aktif olması şarttır. Sigorta sistemde görünmüyorsa noter aracı devredemez. Bu nedenle satıştan önce sigortanın güncel ve geçerli olduğundan emin olmalısın. Notere gitmeden önce trafik sigortanı kolayca Sigortam.net üzerinden yaptırarak işlemlerini güvenle başlatabilirsin.

Noterde İkinci El Araç Alım İşlemi Nasıl Yapılır?

Hem alıcının hem de satıcının evraklarının eksiksiz olması gerekir. Notere gitmeden önce aracın muayene geçerliliği, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) borcu, trafik cezası durumu ve rehin-haciz kaydı gibi tüm kontrollerin yapılmış olması önemlidir. E-Devlet, TÜVTÜRK ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemlerinden bu sorgulamaları kolayca gerçekleştirebilirsin.

Bir diğer önemli nokta ise ödeme güvenliğidir. Noter imzaları atılmadan önce araç bedelinin elden ödenmesi risklidir. Bu aşamada banka havalesi, blokeli ödeme veya noter üzerinden yapılan güvenli para transfer sistemleri tercih edilmelidir. tış işlemi tamamlandıktan ve noter onayını verdikten sonra ödeme gerçekleştirilmesi en güvenli yöntemdir. Bir aracı noterde devralırken aşağıdaki adımları izlemelisin:

Zorunlu Trafik Sigortasını Satıştan Önce Yaptır

2025 yılındaki yeni uygulama gereği, aracı üzerine alacak kişi olarak kendi adına zorunlu trafik sigortası alman gerekiyor. Aracın ruhsat bilgileri ile kendi T.C kimlik numaran üzerine yeni bir trafik sigortası yaptırmalısın. Noter satış işlemi sırasında sigortan yoksa satış işlemi gerçekleşmez.

Gerekli Belgelerini Hazırla

Kimliğini (TC kimlik kartı, ehliyet ya da pasaport) yanına al. Şirket adına araç alacaksan yetki belgesi ve imza sirküsü de gerekir. Araç için ödeyeceğin bedeli de hazır etmelisin.

Noterde Satıcıyla Buluş ve İşlemleri Başlat

Satıcıyla birlikte notere giderek işlemi başlat. Görevli, hem kimlikleri hem de sigorta poliçeni kontrol eder. Aracın bilgileri sistemde sorgulanır ve her şey uygunsa satış sözleşmesi hazırlanır.

Satış Sözleşmesini İmzala

Sözleşmede araç bilgileri, şasi ve motor numarası, plaka, satış fiyatı ve tarafların bilgileri yer alır. Her şey doğruysa imzaları atarsınız ve araç resmen senin üzerine geçer.Noter Ücretini Öde
2025 yılı için ikinci el araç satışında noter ücreti yaklaşık 1.489 TL’dir. Bu ücret noter veznesine ödenir ve karşılığında makbuz alınır. (Plaka değişse de ücret değişmez.)

Geçici Ruhsatı Al

Noter işlemi bitince sana geçici bir “Noter Satış Belgesi” verilir. Asıl ruhsat kartı birkaç gün içinde PTT yoluyla adresine gönderilir. Eğer plaka değişikliği yaptıysan noter sana gerekli belgeyi verir; bu belgeyle Şoförler Odası’na giderek yeni plakalarını bastırabilirsin.

Sigortanı Güncelle, Kasko Düşün

Eğer plakan değiştiyse sigorta şirketini arayıp yeni plakayı poliçene işletmeyi unutma. İstersen kasko da yaptırarak aracını daha kapsamlı şekilde güvence altına alabilirsin.

Ekstra Eşyaları Teslim Al

Satış tamamlandığında, satıcıdan yedek anahtarları, kullanım kılavuzlarını ve varsa servis kayıtlarını almayı unutma. Ayrıca e-Devlet’ten tescil belgeni kontrol ederek aracın üzerine geçtiğinden emin olabilirsin.

2. El Araç Aldıktan Sonra Yapılacaklar

Araç satış işlemi noter huzurunda tamamlandıktan sonra süreç bitmiş sayılmaz. Aracı yasal ve güvenli şekilde kullanabilmek için birkaç önemli adımı daha takip etmen gerekir:

• Kasko Sigortanı da İhmal Etme: İsteğe bağlı olan kasko sigortası, aracını olası çarpma, çalınma veya doğal afet gibi risklere karşı korur. Yeni aldığın araç için kasko yaptırmak uzun vadede seni büyük masraflardan kurtarabilir. Bir kaza ya da hasar durumunda yüksek maliyetleri bütçenden ödemek yerine kasko poliçesi alarak risklere karşı önlem alabilirsin. Bütçene en uygun kasko fiyatları için hemen teklif al.
• Ruhsatın Sana Ulaşmasını Bekle. Noter işlemi tamamlandığında sana geçici tescil belgesi verilir. Asıl ruhsat kartı ise birkaç gün içinde PTT yoluyla adresine gönderilir. Bu süre zarfında geçici belgeyle trafiğe çıkabilirsin.
• Plaka Değişikliği Yaptıysan Gerekli Başvuruyu Yap: Eğer noter işlemi sırasında plaka değişikliği talep ettiysen, noter sana Şoförler Odası’na götürmen gereken bir belge verecektir. Bu belgeyle en yakın Şoförler Odası’na giderek yeni plakalarını bastırabilirsin.
• Aracın Vergi ve Muayene Durumunu Takibe Al: Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), araç sahipleri tarafından yılda iki kez ödenir. Aracın bir sonraki muayene tarihini ve MTV ödeme tarihini e-Devlet üzerinden kontrol ederek not edebilirsin.

İkinci El Araba Alırken Yapılan Teknik Kontrol Nasıl Yapılır?

İkinci el araba satın almak isteyenlerin aşağıdaki durumları kontrol etmesi faydalı olur:

• Garantinin süresi: Araçta garanti kapsamı olup olmadığını, varsa ne kadar süreyle ve hangi bileşenler için geçerli olacağını sorun. Daha fazla kapsam istiyorsanız, doğrudan üreticiden ek garanti kapsamına sahip, sertifikalı ikinci el bir araba satın almayı düşünebilirsiniz.
• Bir kaza geçirip geçirmediği: Ciddi bir kazadan sonra tamir edilen bir arabanın yeniden satış değeri daha düşük olabilir. Ayrıca gizli güvenlik ve performans sorunları yaşanabilir. Tüm kazalar araç geçmişi raporunda gösterilmediğinden boyanın arabanın geri kalanıyla eşleşmediği gövde bölgelerini, çarpık farları, kaplama parçalarını ve gövde panelleri arasındaki eşit olmayan boşlukları kontrol edebilirsiniz.
• Yeni lastikler: Lastikler, araç için doğru boyutta, hız ve yük değerinde olmalıdır. Bu nedenle ikinci el araç alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında bulunur. Yedek lastikler de dahil 10 yıldan eski lastikler değiştirilmelidir.
• Muayene ve servis kayıtları: Kapsamlı bir ikinci el araç muayenesi, olası sorunları belirlemek ve dış ve iç muayenenin yanı sıra motor ve şanzıman kontrolleri de dahil olmak üzere aracın yola elverişliliğini sağlamak için gereklidir. Araç geçmişi raporları ve profesyonel muayeneler, bir otomobilin geçmiş sorunlarını ve mevcut durumunu ortaya çıkarmada kritik araçlar olarak hizmet eder. Ayrıca fiyat müzakereleri sırasında avantaj sağlar.

2. El Araba Kaç KM Olmalı?

İkinci el araç alırken en çok sorulan sorulardan biri, “Kaç kilometrede olmalı?”dır. Genellikle araçların yılda ortalama 10.000 ila 20.000 km yol yapması normal kabul edilir. Bu ortalamanın çok üzerinde bir kilometreye sahip araçlar, yoğun kullanıldığını gösterebilir. Ancak yalnızca kilometreye bakarak karar vermek yanıltıcı olabilir. Örneğin 100.000 km’deki bir araç çok kullanılmış gibi görünse de düzenli bakımları yapıldıysa, az kilometreli ama ihmâl edilmiş bir araçtan çok daha iyi durumda olabilir.

Bu nedenle aracın genel durumu, servis geçmişi ve ekspertiz raporu mutlaka birlikte değerlendirilmelidir. Ayrıca piyasada hâlâ kilometre düşürme gibi yasa dışı uygulamalarla karşılaşılabildiği için, aracı güvenilir bir kaynaktan almak ve tramer kaydını kontrol etmek büyük önem taşır. Sonuç olarak, kilometre elbette önemli bir kriterdir ama tek başına yeterli değildir. Bakımlı ve temiz kullanılmış bir araç, yüksek kilometrede bile uzun ömürlü olabilir.