
Araba Neden Çok Yakar, Dizel ve Benzinli Araçlarda Yakıt Tasarrufu Nasıl Yapılır?
Araba neden çok yakar, yakıt tasarrufu nasıl sağlanır hemen yazımızdan benzinli ve dizel arabaların yakıt tasarrufu detaylarını öğren.
Akaryakıt ücretleri, araçların kullanımında en büyük harcama kalemlerinden biridir. Bu nedenle araç alırken veya kullanırken yakıt tüketimi değerlerine dikkat edilir, aracın “kaç yaktığı” hesaplanır. Yakıt ücreti hesaplama konusunda ise 100 kilometre ortalaması veya kilometre başına yakıt ücreti hesaplaması gibi farklı yöntemler izlenebilir. Ancak Türkiye’de yaygın olan KM yakıt hesaplama yöntemidir. Yani kilometre başına aracın kaç kuruş yakıt tükettiğinin hesaplanmasıdır.
Yazımızda mesafe yakıt hesaplama hakkında örnekleri inceleyebilir, güncel yakıt ücretleri ve aracı kullandığın kilometreye göre kendi yakıt hesaplama sonuçlarına ulaşabilirsin.
En basit haliyle araç yakıt tüketimi hesaplama işlemi, depo tamamen doldurulduktan sonra aracın ayarlanabilir kilometre sayacının sıfırlanması ile yapılır. Sıfırlama işlemi yapıldıktan sonra depo boşalana kadar katedilen mesafe kaydedilir. Ardından deponun tam dolum ücreti, araç ile katedilen mesafeye bölünür.
Formül: Yakıt Maliyeti (?/km) = Ödenen Tutar (?) ÷ Kat edilen Mesafe (km)
Örnek vermek gerekirse 150 TL’lik akaryakıt ile 450 kilometre seyahat etmiş ol. 150’yi 450’ye böldüğün zaman karşına 0,33 sonucu çıkar. Yani aracı kullanırken 1 kilometrede 33 kuruş akaryakıt tükettiğin sonucuna ulaşabilirsin.
KM yakıt hesaplama için diğer bir yöntem ise 100 kilometrede kaç litre yakıt tüketildiği sonucunu verir. Bunun için yapman gereken:
Formül: Yakıt Tüketimi (L/100 km) = (Tüketilen Yakıt Miktarı ÷ Katedilen Kilometre) × 100
Deponun kapasitesini, katettiğin kilometreye bölüp 100 ile çarptığın zaman 100 kilometrede ortalama yakıt tüketimi verisine ulaşmış olursun. Örneğin aracının 50 litrelik deposu varsa ve depoyu tam doldurup 700 kilometre yol katettiysen aracın 100 kilometrede ortalama 7,1 litre yakıt tüketiyor demektir.
LPG’li araçlar, litre başına daha az maliyet sunmalarına rağmen, kilometre başına daha fazla tüketim yapabilir. Ortalama olarak 1 litre LPG ile yaklaşık 11,36 km yol gidilir. Elbette bu değer; motor tipi, sürüş tarzı ve aracın yaşı gibi etkenlere göre değişkenlik gösterebilir. LPG kullanan sürücülerin dikkat etmesi gereken nokta, sistemin bakımlarının aksatılmaması ve doğru montajın yapılmış olmasıdır.
1 litre mazotla ne kadar yol gidilir sorusu, aracın motor verimliliğine bağlıdır. Ortalama olarak dizel bir araç 1 litre mazotla 22,22 km yol alabilir. Bu değer, daha küçük motorlu ve yeni nesil araçlarda daha da yükselebilir. Hesaplama yapmak istersen şu formülü kullanabilirsin:
Gidilen mesafe (km) = 100 ÷ Yakıt tüketimi (L/100 km)
Örneğin, 4.5 L/100 km tüketen bir araç 1 litreyle 22,2 km yol gider.
Aracının 1 litre yakıtla ne kadar yol gittiğini öğrenmek için şu formülü kullanabilirsin:
Formül: Gidilen Mesafe (km) ÷ Harcanan Yakıt Miktarı (L) = 1 Litre ile Gidilen Mesafe (km)
Örnek:
100 km’de kaç TL’lik yakıt harcadığını öğrenmek istiyorsan:
Formül: Litre Fiyatı (?) × Yakıt Tüketimi (L/100 km) = 100 KM’de Yakıt Maliyeti (?)
Örnek:
“Otomobilin kaç yaktığı” sorulduğunda iki farklı cevap verilebilir. Bunlardan ilki aracın 100 kilometrede kaç litre yakıt tükettiğidir. Örneğin aracının deposu 60 litre olsun. Bir depo ile 800 kilometre yol katettiğini varsayalım. Bu örnekte aracının 100 kilometrede tükettiği yakıt 7.5 litredir.
İkinci hesaplama yöntemi ise yukarıda da kullandığımız kilometre başına TL cinsinden yakıt hesaplamasıdır. 200 TL’lik yakıt aldığını ve bu yakıt ile 600 kilometre katettiğinizi varsayalım. Bu durumda 200’ü 600’e bölerek 0,33 değerine ulaşacaksın. Bu durumda da aracının ne kadar yaktığını soranlara “kilometrede 33 kuruş” cevabını verebilirsin.
Benzinli araçların yakıt tüketimi, motor hacmi, kullanım tarzı ve yol koşullarına göre değişir. Ortalama bir benzinli araç, şehir içinde 100 km’de 8 ila 10 litre benzin harcarken, şehir dışında bu rakam genellikle 6-7 litreye kadar düşer. Örneğin, 1.6 litrelik bir benzinli araç şehir içinde ortalama 8,5 litre, şehir dışında ise yaklaşık 6 litre tüketebilir. Sürüş sırasında sık sık dur-kalk yapılması, yoğun trafik, klima kullanımı gibi etkenler yakıt tüketimini artırabilir. Bu nedenle aracınızın fabrika verileri yerine, gerçek kullanıcı deneyimlerine kulak vermekte fayda var.
Dizel motorlar, genel olarak benzinli motorlara kıyasla daha az yakıt harcar. Örneğin, 1.5 litrelik bir dizel araç şehir içinde ortalama 4,4 litre, şehir dışında ise 3,7 litre civarında yakıt tüketir. Daha küçük hacimli, örneğin 1.3 litrelik dizel araçlar ise şehir içinde 6,5 litre, şehir dışında 4 litreye kadar düşen bir tüketim sunabilir. Kamyonet gibi büyük dizel araçlarda bu oran 7-12 litreye kadar çıkabilir. Dizel araçlar özellikle uzun yolda ve sabit hızda kullanıldığında daha ekonomik sonuçlar verir.
Bu sorunun yanıtı, aracın 100 km’deki tüketim değerine göre kolayca hesaplanabilir. Basit bir formülle açıklayacak olursak:
1 km benzin tüketimi = Yakıt tüketimi (L/100 km) ÷ 100
Örneğin, 6 litre/100 km tüketen bir araç, 1 km’de 0,06 litre benzin yakar. Bu formülü kendi aracının tüketim değerine göre kullanabilirsin.
Tıpkı benzinli araçlarda olduğu gibi, dizel araçlar için de aynı formül geçerlidir:
1 km mazot tüketimi = Yakıt tüketimi (L/100 km) ÷ 100
Eğer aracın 5 litre/100 km yakıyorsa, 1 km’de 0,05 litre mazot tüketiyor demektir. Bu tür hesaplamalar özellikle yakıt maliyetini takip etmek ve rota planlamak açısından oldukça faydalıdır.
1.5 litrelik dizel motorlar, ekonomik yakıt tüketimiyle öne çıkar. Bu araçlar genellikle şehir içi kullanımda 4,4 litre, şehir dışı kullanımda ise 3,7 litre civarında yakıt tüketir. Ortalama kullanımda 100 km başına yaklaşık 4 litre yakıt harcadıkları söylenebilir. Bu da onları, sık yol yapan sürücüler için cazip hale getiriyor.
Araç yakıt tüketimini hesaplarken alınan yakıt miktarı ve ücreti ile katedilen mesafenin hatasız olarak hesaplanması gerekir. Buna ek olarak sürüş tarzı değiştirilmemeli veya düzenli olarak araç kullanılan saat ve alanda aracın kullanıldığından emin olunmalıdır. Yani genelde aracı sakin ve çok fazla gaza basmadan kullanıyorsan yakıt tüketimini hesaplarken de agresif şekilde kullanmaman önerilir.
Ayrıca aracı büyük oranda İstanbul ve İzmir gibi trafiğin yoğun olduğu büyük şehir merkezlerinde kullanıyorsan yakıt tüketimi hesaplamasını yine aynı şartlarda yapman gerekir. Çünkü yoğun trafikte sarf edilen akaryakıt, açık yollarda veya otoyollarda harcanan akaryakıt tüketimine göre daha fazla olabilir.
Aracının yakıt tüketimini hesapladın ve tasarruf etmek istiyorsun. Bunu sağlamak için araç yakıt tüketimini etkileyen faktörleri öğrenip tasarruf edebilirsin. Araç yakıt tüketimini artıran faktörler şunlardır:
Son olarak aracı sürekli tam dolu depo ile kullanmak, araca fazladan ağırlık katar. Bu nedenle depoyu tamamen doldurmak yerine deponun ¾ gibi bir oranını doldurabilir ve aracın ağırlığını azaltabilirsin. Araba neden çok yakar yazımızdan dizel ve benzinli araçların neden çok yakdığını ve nasıl tasarruf edileceğini detaylarıyla öğrenebilirsin.
Aracınıza ne kadar fazla yük yüklersen, motor o kadar çok çalışmak zorunda kalır. Bu da doğrudan yakıt tüketimini artırır. Örneğin, ekstra taşıdığınız her 45 kilogramlık yük, aracın yakıt verimliliğini %1 ila %2 oranında düşürebilir.
Yakıt ekonomisinden en iyi şekilde faydalanmak istiyorsan, aracı doğru devir aralığında kullanmak şart. Çok yüksek devirlerde kullanmak motoru zorladığı gibi fazla yakıt tüketimine de yol açar. Öte yandan, motoru gereğinden düşük devirde çalıştırmak da aynı şekilde verimsizdir.
Genel öneri, 2000 – 2500 devir aralığında kalmak. Bu aralık, çoğu binek araç için ideal olan maksimum tork bölgesidir. Vites geçişlerini doğru zamanda yaparak bu aralığı korumak, hem motor sağlığını korur hem de bu sayede yakıtı daha verimli kullanabilirsin.
Yüksek viteste yavaş gitmek, düşük viteste hızlı gitmekten daha ekonomiktir. Yani, motoru zorlamadan mümkün olan en yüksek viteste seyir halinde olmak yakıt tüketimini azaltır. Sürekli vites küçültüp hız yapmaktansa, akıcı bir sürüşle vites büyütmek hem daha konforlu hem de daha tasarruflu bir yöntemdir.
Sert frenler, ani hızlanmalar, sürekli değişen hız… Bunların hepsi yakıt tüketimini fark etmeden yükseltir. Agresif sürüş tarzı, yumuşak ve dengeli bir kullanıma kıyasla yakıt tüketimini %30’a kadar artırabilir. Mümkün olduğunca sabit hızda ilerlemek, ani tepkilerden kaçınmak ve aracı “akışta” kullanmak en idealidir.
Hayır, tam tersi. Aracınız hızlandıkça rüzgar direnci de artar ve motor bu direnci yenmek için daha fazla çalışır. Örneğin, hızınızı yalnızca saatte 12 km artırmak, yakıt tüketimini yaklaşık %23 oranında yükseltir. Özellikle uzun yolda hız sabitleyici (cruise control) kullanmak, bu nedenle hem sürüşü rahatlatır hem de yakıt tasarrufu sağlar.
Yakıt tüketimi hesaplama ile tasarruf arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Ancak normale göre daha az ani hızlanma veya yavaşlama yaparak yakıt tüketimini azaltmayı deneyebilirsin.
Yakıt tüketimi hesaplamanın en büyük avantajı, normal şartlar altında kaç kilometre gidebileceğini bilmektir. Böylece günlük hayatta hangi sıklıkla benzin, motorin veya LPG alacağını önceden bilir ve buna göre hareket edebilirsin.
Motorin veya benzin gibi yakıt türleri arasında tüketim hesaplama konusunda herhangi bir fark bulunmaz. Aracın katettiği kilometre ve alınan yakıtın miktarı veya tutarı not edilerek yakıt tüketimi hesaplaması kolayca yapılabilir. Bunun dışında ekstra bir not alınmasına gerek yoktur.
Benzinli araçlar, genellikle dizel araçlara göre daha çok yakıt tüketir. Bu nedenle de aynı marka ve model olmasına rağmen benzinli araçların kilometre başına tükettiği yakıt ücreti, dizel araçlara göre daha yüksek olabilir. Aynı zamanda benzin ve dizel ücretleri de değişkenlik gösterir, bu durum da belirli farklara neden olabilir. Ayrıca trafik sigortası sorgulama yazısını da inceleyebilirsin.
Son olarak az yakıt tüketen araçlar hakkında daha detaylı bilgi almak istiyorsan “En Az Yakan Arabalar Listesi” yazımıza göz atabilirsin.