Evim Depreme Dayanıklı mı, Deprem Dayanıklılık Testi Nasıl Yaptırılır?

Ülkemizdeki deprem felaketinden sonra binaların depreme dayanıklı olması, yönetmeliklere uygun inşa edilmesi, gerekli güçlendirmelerin yapılması gibi hayati konuların önemi daha da arttı. Deprem gerçeğine karşı alınacak ilk ve en mühim önlemlerden biri oturduğumuz evlerin depreme dayanıklı olması. Yazımızda binaların depreme dayanıklı olup olmadığını nasıl anlarız, nerelere başvurabiliriz şeklinde merak edilen sorulara yanıtlar verdik.

Özellikle son büyük deprem felaketinden sonra belediyeler kendi il ve ilçelerine özel ücretsiz deprem dayanıklılık testi ve kira yardımı gibi uygulamalar yapabilmektedir. Bu açıdan bulunduğun il ve ilçe belediyelerini arayarak son güncel çalışmaları öğrenmeni öneririz.

Binam Depreme Dayanıklı mı Nasıl Öğrenebilirim?

Binanın riskli yapı testi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisansı olan kuruluşlar, belediyeler ve özel kurumlar tarafından yapılabilmektedir. Binanın sağlamlığını ölçmek için deprem testine ev sahipleri iki şekilde başvuru yapabilir. 

Bakanlık Onaylı Firmalara Kentsel Dönüşüm Kanunu Kapsamında Başvuru Yaparak

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanuna dayanrak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya belediyelerin lisans verdiği kurumlara başvurarak binanın risk durumu tespit ettirilebilir. Afet riski alanlarının dönüştürülmesi kapsamında yapılacak başvurular için maliklerden birinin talepte bulunması risk tespiti ve kentsel dönüşüm sürecinin başlaması için yeterlidir. Bu kapsamdaki başvurunun, binanın riskli çıkması durumunda yaptırımları mevcuttur. Başvurudan sonra riskli yapı süreci hakkındaki bilgileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığının web sitesinden öğrenebilirsin.

Özel Firmalara Bilgi Amaçlı Depreme Dayanıklılık Testi için Başvuru Yaparak

Bir diğer yöntem ise kat maliklerinin özel risk denetim bürolarına başvurmasıdır. Binadaki maliklerin ortak kararı ile özel proje büroları tarafından binanın depreme dayanıklılığı analiz edilebilir. Özel kuruluşlara deprem dayanıklılık testi yaptırmak kentsel dönüşümden farklı olarak bilgi amaçlıdır, yani sonuç riskli bile çıksa yaptırımı yoktur. Deprem testi sonucu firma, herhangi bir hasar varsa bina sahiplerine durumu açıklar. Kentsel dönüşüm, güçlendirme ya da yıkım gibi gereklilikleri aktarır. 

Özel kuruluşlara binanın risk durumu tespit ettirelecekse firma seçimine dikkat edilmesi gerekir. Hizmet alınmadan önce raporu hazırlayacak şirketlerde deprem konusunda uzman inşaat mühendislerinin yer alması önemlidir. İncelemeyi yapacak uzmanlar; İnşaat Mühendisleri Odasına üye ve Bakanlıkça Yapı Denetim ve Proje Denetçisi belgesine sahip olmalıdır. Özel firmalardan bina analizi için hizmet alınmadan bakanlık onaylı belgeler talep edilmeli, teyit edilerek analiz işlemlerine başlanmalıdır.

Bina Riskli Çıkarsa Ne Olur?

Binanın riskli çıkma durumunda ne olacağı başvuru yöntemine göre farkılaşır. Yukarıdaki yöntemlere göre süreci şöyle açıklayalım;

Bakanlık Onaylı Firmalarca Kentsel Dönüşüm Kapsamında Bina Riskli Çıktıysa;

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi kanunu kapsamında eğer bina depreme dayanıksız çıkarsa idare 60 günden az olmamak kaydıyla bina için tahliye kararı verip yıkım sürecini başlatır. Eğer kat maliklerinden biri yapı riskli çıkmasına rağmen karara itiraz ediyorsa bakanlık bu itirazı değerlendirir ve risk raporu doğru şekilde tespit edildiyse yıkım kararını onar. Kentsel dönüşüme giren bu başvuru yönteminde maliklerden birinin süreci başlatması bu açıdan yeterlidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının riskli yapıların tespiti için yetki verdiği kuruluşları resmi sitesinden görmek için tıkla.

Özel Firmalarca Bilgi Amaçlı Depreme Dayanıklılık Testi Sonucu Bina Riskli Çıktıysa;

Eğer kat malikleri özel bürolar aracığı ile risk analizi yaptırdıysa ve bina riskli çıktıysa ise sonucun resmi bir yaptırımı yoktur. Kat mülkiyet kanunu gereğinde binanın yıkılması ya da güçlendirilmesi gibi durumları kat malikleri kararlaştırır. Eğer analiz sonucu riskli yapı çıktığında maliklerden biri yıkım ya da güçlendirme çalışmalarına itiraz ederse ancak hukuki yöntemlerle çalışma devam edebilir. Buna karşın maliklerden biri analizin riskli çıkması durumunda bakanlığa tahliye başvurusunda bulunursa yine bakanlıkça binanın boşaltılması kararı verilir. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB) Deprem Testi Projesi

İstanbul’da yaşayanlar için İBB’nin bina tespit çalışmasında da bahsetmek gerekir. Hem ev sahipleri hem de kiracılar başvuruda bulunabiliyor. Hızlı tarama yöntemi ile ücretsiz olarak binaların risk durumları analiz ediliyor. 

Hızlı tarama yöntemini; binalardan numune alınmadan hızlı, mekanik ve bilimsel temelli tarama yapılması olarak ifade edebiliriz. Çalışma, binanın yüksekliği, kolon ve perde ölçülerinin hesaplanması gibi yerinden analizleri kapsıyor. Bazı gerekli durumlarda kolonlarda sıva tabakasını kaldırma, beton çekici ile betonun sertliğini ölçme gibi analizler de yapılabiliyor. Bu aşamada da inceleme için alınan örnek yerlerin tadilatını da İBB yapıyor.

Analiz sonucunda çıkan sonucun ise bir yaptırımı bulunmamakta. Riskli durumlarda uzman ekipler daha detaylı analiz yapılması için yetkililere gidilmesi için öneride bulunuyor.

İBB bina tespiti hakkında detaylı bilgi almak ve başvurmak için tıkla.