İkinci El Araç Satışında Yeni Düzenlemeler Neler?

İkinci el araç alım-satımında kurallar değişti, artık hem alıcıyı hem de satıcıyı ilgilendiren yeni bir dönem başladı. Güvenli ödeme zorunluluğundan trafik sigortasına, garanti şartından fiyat sabitlemeye pek çok önemli düzenleme devreye girdi. İkinci el araç satışı konusunda bilmen gereken tüm yenilikleri senin için bir araya getirdik. 

Satış Öncesi Alıcı Adına Trafik Sigortası Zorunlu

5 Aralık 2024 itibarıyla ikinci el araç satışlarında “önce sigorta, sonra noter” dönemi resmen başladı. Yeni düzenlemeye göre, aracı satın alacak kişinin noter işleminden önce kendi adına geçerli bir zorunlu trafik sigortası yaptırmış olması şart. Bu yeni düzenleme, ikinci el araç alım-satımını daha güvenli hâle getirirken, alıcıyı ve trafiği de hukuki açıdan koruma altına alıyor.

Artık noterler, araç devrini ancak sistemde alıcı adına tanımlı geçerli bir trafik sigortası poliçesi varsa onaylıyor. Bu işlem, elektronik ortamda sorgulanarak e-Devlet ve Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBGM) üzerinden kontrol ediliyor. Eğer sistemde geçerli bir sigorta görünmüyorsa, araç devri yapılamıyor. Noter ile sigorta sistemlerinin entegre çalışması sayesinde her satışta sigorta kontrolü otomatik olarak gerçekleşiyor.

Sigorta İçin 15 Günlük Ek Süre Kaldırıldı

Yeni düzenlemeyle birlikte artık araç devri anında trafik sigortasının sistemde kayıtlı ve geçerli olması zorunlu. Yani satış işlemi sırasında poliçenin aktif olarak tanımlanmış olması gerekiyor. Eskiden geçerli olan ve araç alındıktan sonra 15 gün içinde sigorta yaptırılmasına izin veren uygulama, Anayasa Mahkemesi kararıyla kaldırıldı. Bu değişiklikle birlikte “sigortayı sonra yaptırırım” dönemi sona erdi. Böylece araç satın alan kişinin sigortasız şekilde trafiğe çıkması tamamen engellenmiş oldu. 

Satış Sonrası Sigorta İptali ve Geri Ödeme 

Yeni düzenlemeyle birlikte, satış veya devir işlemi gerçekleşmezse, alıcının talebi üzerine düzenlenen trafik sigortası poliçesi iptal edilebiliyor. Bu durumda sigorta şirketi, tahsil ettiği primi kesinti yapmadan tamamen iade ediyor. Yani kişi, aracı almaktan vazgeçerse, adına çıkarılmış poliçeyi iptal ettirme hakkına sahip. Bu uygulama sayesinde sadece satıcı değil, alıcı da mağdur olmuyor.

Geri Ödeme Süreci ve Sigorta Şirketlerinin Sorumluluğu

Yeni düzenlemeyle birlikte, iptal edilen zorunlu trafik sigortası poliçelerinde sigorta şirketleri artık herhangi bir kesinti yapamıyor. Poliçe iptal talebi onaylandığında, ödenen primin tamamı alıcıya iade ediliyor. Bu uygulama, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme Kurumu (SEDDK) tarafından yayımlanan genelgeyle resmiyet kazandı. Artık sigorta şirketleri, iptal edilen poliçeler üzerinden herhangi bir hak talep edemiyor. İade süreci ise başvuru tarihinden itibaren genellikle 7 ila 15 iş günü içinde tamamlanıyor. 

Trafik Sigortası İçin En Kolay Yol: Sigortam.net

Noter işlemlerine geçmeden önce zorunlu trafik sigortanı hızlıca yaptırman gerektiğini biliyorsun. Sigortam.net üzerinden dakikalar içinde en uygun teklifleri karşılaştırabilir, sana en iyi uyan poliçeyi seçip online olarak anında satın alabilirsin. Notere gitmeden önce sigortanı Sigortam.net’ten yaptır, işlemini sorunsuz ve güvenli bir şekilde tamamla. İkinci el araç trafik sigortası için hızlıca teklif alabilirsin.

Noter Huzurunda Güvenli Ödeme (Blokeli Ödeme Sistemi) Mecburi

Ticaret Bakanlığı ve Noterler Birliği’nin ortak kuruluşu olan Güvenli Ödeme Sistemi, 27 Eylül 2024’ten itibaren tüm ikinci el araç satışlarında zorunlu hale getirildi. Yeni uygulamada alıcı, satış bedelini sisteme aktarıp bloke ettirmeden notere gidemiyor; para, sistemde kayıtlı hesaba geçirilmeden taşıt devri yapılmıyor. Blokeli ödeme yöntemi sayesinde satıcı, noter işlemi tamamlanana kadar bedeli çekemiyor.  Bu, araç bedelinin elden nakit ya da sıradan havale yerine, banka onaylı güvenli bir platform üzerinden transfer edilmesi demek. Bu güvenli transferin arkasındaki teknolojik altyapı ise Takasbank’ın Taşıt Takas sistemi üzerinden sağlanıyor. Noter işlemi tamamlandıktan sonra para hesaba otomatik olarak geçiyor. Hesabına yatan parayı nasıl alacağını öğrenmek için Takasbank para çekme adımlarına göz atabilirsin.

Noter Güvenli Ödeme Sistemi ile sahte para riski, nakit taşıma zorluğu veya ödemenin hiç yapılmaması gibi durumlar ortadan kaldırılmak isteniyor. Böylece sahte para ve ödememe gibi dolandırıcılık riski önemli ölçüde azalmış oluyor. Galeriler ise araç satışı yapacak kişilere ücretsiz bir sipariş formu düzenlemek zorunda. Aracın alıcıya en geç 45 gün içinde teslim edilmesi gerekiyor. 

Yetki Belgesi Olmadan İlan Verilemez

Yapılan yeni düzenlemeye göre, araç alım satım işi sadece Ticaret Bakanlığı’ndan yetki belgesi almış galeriler veya işletmeler tarafından yapılabilecek. Gerekli belgelere sahip olmayan kişilerin araç satışı yapması ve ilan vermesi artık yasaklandı. Bu sayede kayıt dışı satışları ve izinsiz ticareti engellenmesi,  ikinci el otomobil piyasasındaki dolandırıcılık ve mağduriyet vakalarının önüne geçilmesi amaçlanıyor. Kısacası, her isteyenin internet ortamında rastgele otomobil satış ilanı yayınladığı dönem sona ermiş durumda.

Bireysel olarak kendi aracını satan vatandaşlar için ise belirli esneklikler bulunuyor. Yılda 3 araca kadar yapılan kişisel satışlarda yetki belgesi zorunlu değil. Yani kendi arabanı satacaksan ilan verebilirsin; ancak işi ticarete döküp sık sık araç alıp satmak isteyenlerin mutlaka yetki belgesi alması gerekiyor. Bu uygulamalar ile alıcılar, karşılarında resmi yetkili satıcılar görerek daha güvende olacak, satıcılar ise rekabeti dürüst koşullarda yürütmek durumunda kalacak.

Kapora Ödeme Miktarı Sınırlı

Ön ödeme olarak bilinen kapora konusunda da yeni bir düzenleme var. Satıcılar, araç satış işlemi tamamlanmadan önce en fazla satış bedelinin %10’u kadar kapora talep edebilecekler. Örneğin 500 bin TL değerindeki bir araç için en fazla 50 bin TL kapora istenebilecek. Daha önce kapora tutarına dair bir üst limit olmadığı için bazı satıcılar çok daha yüksek meblağlar talep edebiliyordu. Getirilen %10 sınırı, alıcıların yüksek kaporalar vererek mağdur olmasının önüne geçmek amacıyla hayata geçirildi.. Böylece satış süreci artık daha şeffaf ve adil bir hale gelecek.

Kapora sınırlaması sayesinde alıcılar, kötü niyetli satıcılara büyük miktarda para kaptırma riski yaşamayacaklar. Yeni kurala göre ayrıca, kaporası alınan aracın en geç 45 gün içinde alıcıya teslim edilmesi gerekiyor. Bu da alıcıya, aracının ne zaman eline geçeceğine dair net bir tarih aralığı sağlıyor. Eğer bir satıcı senden kapora aldıysa, aracını yaklaşık bir buçuk ay içinde teslim etmesi beklenir. Aksi takdirde, alıcı olarak durumu sorgulayıp gerekirse yasal yollara başvurabilirsin. Kısacası, kapora ödeme sürecinde artık ne satıcı keyfi olarak süreyi uzatabilecek ne de alıcı belirsiz bir bekleyişe mahkûm olacak.

Alıcının 14 Gün Cayma Hakkı Var

Yeni düzenlemelerle birlikte ikinci el araç alıcılarına 14 gün içinde cayma hakkı tanındı. Bu hak, özellikle ticari satıcılardan internet üzerinden satın alınan ikinci el araçlar için geçerli, bireysel (kişi-to-kişi) satışlarda uygulanmıyor. Yani bir galeriden veya kurumsal satıcıdan online olarak bir araç satın aldıysan, aracı teslim aldıktan sonraki 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden iade edip alımı iptal etme hakkın var. Bu durumda aracı satıcıya geri teslim ederek ödediğin ücreti geri alabilirsin.

Cayma hakkı, tüketicilerin korunmasını güçlendiren önemli bir adım. Alıcılar, satın aldıkları araç bekledikleri gibi çıkmazsa veya herhangi bir memnuniyetsizlik yaşarlarsa kısa süre içinde sözleşmeden dönebilecekler. Elbette cayma hakkını kullanırken aracı aldığın şekilde, hasar vermeden iade etmen gerekiyor.  

Sıfır Araçlarda Fiyat Sabitleme

Sıfır araç satın almak isteyenler için de yeni bir düzenleme devrede: Fiyat sabitleme. Artık bir sıfır araç için vergiler (ÖTV, KDV) ödendikten sonra, satıcı bu fiyata sonradan zam yapamıyor. Yani alıcı, başta anlaştığı fiyatın sonradan değişmeyeceğinden emin olabiliyor.

Fiyat sabitleme uygulaması, özellikle bazı bayilerin araç teslimatını geciktirip fiyat artırma girişimlerinin önüne geçmek için getirildi. Aynı zamanda bayi, alıcıya ücretsiz sipariş formu düzenlemekle ve aracı en geç 15 gün içinde teslim etmekle yükümlü. Bu düzenleme geçici bir kampanya değil; yönetmelikle kalıcı hâle getirildi. Bu sayede tüketici, fiyat artışı riski olmadan sıfır araç satın alabiliyor ve işlemlerini daha güvenli şekilde tamamlayabiliyor.

İkinci El Araçlarda Garanti Şartı

Artık belirli koşullar sağlandığında, ikinci el araçlar için de garanti zorunluluğu var. Eğer aracı bir galeriden ya da yetkili bir satıcıdan alıyorsan ve araç 8 yaşından küçük, 160.000 km’den az kullanılmışsa, satıcı size 3 ay veya 5.000 km (hangisi önce dolarsa) garanti vermek zorunda. Bu garanti, aracın motor, şanzıman, diferansiyel gibi temel ve pahalı parçalarını kapsıyor. Araçta bu süre içinde ciddi bir arıza çıkarsa, satıcı ücretsiz onarım yapmakla yükümlü.

Üstelik, tamir süresi uzarsa satıcının size ikame araç (yedek araç) sağlaması da zorunlu. Tamir işlemleri de en geç 30 iş günü içinde tamamlanmalı. Bu haklar sayesinde alıcılar artık ikinci el araç alırken çok daha güvende.

Ancak bazı durumlar garanti kapsamı dışında kalıyor. Örneğin:

• Bireysel satışlarda garanti zorunluluğu yok.
• Aracın yaşı 8’i geçtiyse veya kilometresi 160.000’i aştıysa garanti uygulanmaz.
• Ekspertiz raporunda belirtilen arızalar garantiye girmez.
• Kullanıcı hatası, kaza ya da doğal afet gibi dış etkenlerle oluşan hasarlar da kapsam dışıdır.