HPV Aşısı Nedir, Ne Zaman ve Kimlere Yapılabilir?

Sağlıklı bir hayat sürdürmenin şartları arasında, yaşanması olası hastalık ve rahatsızlıklara yönelik gerekli önlemleri önceden almak başta gelir. Bu bakımdan aşılama büyük bir öneme sahiptir. Teknoloji ve gerçekleştirilen araştırmalar ile birlikte sürekli gelişen tıp sayesinde aşılanarak birçok hastalıktan etkili bir şekilde korunmak mümkündür. 

Son yıllarda adından sıklıkla söz ettiren ve birçok ülkede yapılması zorunlu tutulan HPV aşısı oldukça bulaşıcı olan ve bazı durumlarda kanser oluşumuna da yol açan HPV için etkinliği kanıtlanmış önemli bir silahtır. Ancak buna rağmen HPV aşısı ülkemizde yapılması zorunlu olan aşılar sınıfında yer almamaktadır. Tamamen kişinin isteğine ve tercihine bırakılan HPV aşı bu nedenle birçok kafa karışıklığına da yol açabilmektedir. 

Peki tam olarak HPV aşısı nedir ve kimlere uygulanmalıdır? Bu ve HPV aşısına dair merak ettiğiniz tüm soruların yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.

Yazımızda HPV ile ilgili tavsiye değil bilgilendirici konulara yer verdik. HPV aşısı yaptırmak yan etkileri olabilen, yaşa ve cinsiyete uygunluğu hekim tarafından önerilmesi gereken bir konu olduğu için sağlık kuruluşlarına danışarak hareket edilmelidir.

HPV Aşısı Nedir?

Açılımı Human Papilloma Virüs olan HPV, yaygın görülen ve yüksek bulaşıcılık oranına sahip olan benzer virüs gruplarını ifade eder. HPV düşük riskli ve yüksek riskli tiplere sahiptir. Düşük riskli HPV tipleri genital siğillere yol açarken yüksek riskli HPV tipleri ise başta rahim ağzı olmak üzere çeşitli kanser türlerinin yaşanmasına neden olabilir. Yapılan araştırmalara göre rahim ağzı kanserine yakalananların %99’unda HPV tespit edilmiştir. Ancak HPV’nin neden olduğu kanserler sadece rahim ağzı ile sınırlı değildir. 

Özellikle kadınlarda servikal, vulva, vajina, orofarenks ve anüs kanserlerinin HPV ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. HPV erkeklerde ise penis ve anüs kanserlerinde sorumlu olarak görülen faktörlerden biridir. 

HPV genellikle cinsel ilişki vasıtasıyla bulaşır. Ancak bulaşma yolu sadece cinsel ilişkiden ibaret değildir. Tensel temas da çoğu zaman HPV’nin bulaşması için yeterlidir. Enfekte olan kişinin genital bölgesine herhangi bir temas da bulaşmaya neden olabilir.

Tüm bu riskleri ortadan kaldırmanın en etkili yolu ise HPV aşısı olmaktan geçer. HPV aşısı genital bölgede siğillere ve kansere yol açan HPV tiplerine karşı koruma sağlar. Özellikle rahim ağzı kanserlerinin %80’inden sorumlu tutulan tip 16 ve 18 HPV’ye karşı yüksek bir koruma sağlayan HPV aşısı, bu etkisinden dolayı rahim ağzı kanseri aşısı olarak da bilinir. Genital siğillerin %90’ına neden olan tip 6 ve 11 HPV de HPV aşısının etkili olduğu durumlardır. Bunların yanı sıra HPV aşısı vajina, vulva, rahim, penis, anüs ve gırtlak kanserleri üzerinde de koruyucu etkiye sahiptir. 

Her aşıda ya da ilaçta olduğu gibi HPV aşısında da birtakım yan etkiler görülebilir. En sık görülen yan etkilerin başında kızarıklık, hafif ağrı ve şişlik yer alır. Sadece HPV aşısının vurulduğu yerde görülen bu yan etkilerin dışında ciddi bir risk bulunmamaktadır. Dolayısıyla HPV aşısı oldukça güvenli ve zararsızdır. 

Ancak bazı durumlarda HPV aşısının uygulanması risk barındırabilir. Özellikle maya alerjisi olan kişiler HPV aşısına yönelik alerjik reaksiyon gösterebilir. Hamilelere HPV aşısı uygulanması önerilmemektedir. Hamilelere aşı olmaları için gebeliklerinin bitmesini beklemeleri önerildiği gibi ağır bir hastalık geçirenlere de HPV aşısı için hastalığı atlatmaları tavsiye edilir.

HPV Aşısı Nerede Yapılır?

HPV aşısı reçeteli olarak eczanelerden satın alınarak sağlık ocaklarında, devlet ve özel hastanelerde yapılabilir. Hekim reçetesi olması önemlidir, çünkü aşı olmaya sağlık kuruluşuna gidildiğinde aşıyı yapacak kişiler reçeteyi sorgulayabilir. Aynı zamanda eczaneden alırken de reçete talep edilebilir. Bazı kaynaklarda reçetesiz de yapılabildiğinden bahsetmekle birlikte sürecin daha sağlıklı olması için bir hekime başvurup reçete edilmesinde fayda vardır. Aşı SGK karşılamadığı için ücretli olsa da aşının yaptırılması ücretsizdir. Bu konuda öncelikle en yakın sağlık ocağından bilgi alınması önemlidir. Hem aşının yapılış süreci hem de reçete ve hekim kontrolü hakkında güncel ve net bilgilerin öğrenilmesine imkan verir.

HPV Aşısı Kimlere Uygulanır?

Hem kadınlara hem de erkeklere yapılabilen HPV aşısı için aslında bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Kişi HPV ile enfekte olsa bile HPV aşısı yaptırabilir. Zira HPV aşılarının farklı çeşitleri mevcuttur ve her bir aşı çeşidi farklı bir HPV tipini hedef alır. Dolayısıyla bulaşan HPV tipinin dışında kalan HPV tipleri için de aşı yaptırmak durumun daha da kötüleşmesini engellemek için önemli bir adımdır. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken bir nokta mevcuttur. Kişi HPV tipi ile enfekte olduktan sonra yapılan HPV aşısı enfeksiyonun tedavi edilmesini sağlamaz. Sadece diğer HPV tipleri ve yol açtıkları hastalıklara karşı koruma sunar. 

Her yaşta ve durumda yapılabilmesine rağmen HPV aşısı için en ideal zaman çocukluk çağıdır. 9 yaşından sonra erkek ve kız çocuklarına uygulanmaya başlanan HPV aşısı sayesinde HPV ile ilişkili hastalıkların yayılması engellenerek tam manada bir toplumsal fayda sağlanabilir.  

HPV Aşısı Ne Zaman Yapılır?

Birçok ülkenin, ergenlik öncesi uygulanan aşılama programına dahil ettiği HPV aşısı farklı dozlar şeklinde uygulanır. Doz sayısı ve dozların uygulanma zaman aralığı ise ilk aşının yapıldığı yaşa göre değişiklik gösterir. Buna göre 9 ila 14 yaş arasında 2 doz, 15 ila 26 yaş arasında ise 3 doz HPV aşısının uygulanması tavsiye edilir. 

9 ila 14 yaşlar için HPV aşısı belirlenen bir tarihte ilk doz ve ilk dozdan 6 ay sonra 2. doz şeklinde gerçekleştirilir. 15 ila 26 yaşları için önerilen 3 doz HPV aşısı ise şu şekilde uygulanır:

• Belirlenen bir tarihte ilk doz HPV aşısı
• İlk dozdan 2 ay sonra 2. doz HPV aşısı
• İlk dozdan 6 ay sonra ise 3. doz HPV aşısı

HPV Aşısı Ne Kadar?

Türkiye’de Gardasil ve Cervarix olmak üzere iki farklı tür HPV aşısı bulunmaktadır. Gardasil aşısı, HPV'nin 6, 11, 16 ve 18 tiplerine karşı etkili bir koruma gerçekleştirir. Bir diğer aşı olan Cervarix ise özellikle kanserle ilişkilendirilen tip 16 ve 18 HPV'ye karşı koruma sağlar. Fiyatlar da bu HPV aşısı türlerine göre değişkenlik gösterir. HPV aşısı fiyatları için genel bir aralık verecek olursak 1 dozu 2.500 TL ile 4.000 TL arasında değişiyor diyebiliriz. Bu konuda net bir fiyattan bahsetmek mümkün değildir, hekim reçetesiyle eczanelerden güncel fiyat bilgisinin öğrenilmesini öneririz.

HPV Aşısını Özel Sağlık Sigortası Karşılıyor mu?

HPV aşısı maalesef ülkemizde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmamaktadır. Özel sağlık sigortalarında ise bazı aşı türleri teminat kapsamında olabilir. Özel sağlık sigortalarında aşı teminatı genelde ilaç teminatı altında verilir. Her özel sağlık ürününde olmasa da HPV aşısını karşılayan ÖSS poliçeleri vardır. Artı olarak poliçe kapsamındaki limitler dahilinde ödenmesi ve yaş sınırı şartları da olabilmektedir. Özel sağlık sigortası teklifi alarak HPV aşısını kapsayan poliçeler hakkında bilgi alabilirsin. Hem bu sayede özel sağlık güvencen ile özel hastanelerden daha uygun fiyata yararlanabilirsin. 

Ayrıca hatırlatalım kadınlarla meme muayenesi de oldukça önemlidir. Çoğu özel ve tamamlayıcı sağlık sigortası ürününde yılda bir kez ücretsiz mamografi çekimi ek teminat olarak sunulur. Mamografi nedir yazımızdan bu sağlık hizmeti hakkında merak ettiklerini öğrenebilirsin.