Stajyer Ehliyet Nedir? Süresi Ne Kadardır?

Trafikte yeni bir yolculuğa çıkan her sürücü, aslında görünmeyen bir sınavın da içindedir: Stajyerlik dönemi. Ehliyetini aldıktan sonra her şeyin bittiğini sanıyorsan, kuralların asıl ciddiyetini şimdi hissetmeye başlayacaksın. Senin için stajyer ehliyet sistemini tüm yönleriyle masaya yatırdık.

Stajyer Ehliyet Nedir?

Türkiye’de 1 Ocak 2016’dan itibaren yürürlüğe giren yeni uygulamaya göre, sürücü adaylarına sınavları başarıyla tamamladıklarında “stajyer ehliyet” (aday sürücü ehliyeti) verilmektedir. Stajyer ehliyet; henüz tam ehliyet hakkı kazanmadan önceki iki yıllık geçiş dönemi için kullanılan geçici bir sürücü belgesidir. Yani yeni ehliyet alan herkes önce 2 yıl aday sürücü (stajyer) kabul edilir. Stajyer ehliyete sahip sürücüler, normal ehliyet almış sürücülerden çok az farkla trafik kurallarına tabidir. Kartın üzerinde “stajyer” yazmasa da emniyet kayıtlarında stajyer oldukları görülür .

Stajyer ehliyet almak için ilköğretim mezunu olmak, sınıfa göre belirlenen yaş şartını sağlamak, sağlık raporu ve adli sicil kaydı gibi yasal koşulları yerine getirip sürücü kursunu tamamlamak gerekir . Sürücü kursunda verilen teorik ve direksiyon eğitimlerini başarıyla bitirip sınavları geçtikten sonra, stajyer ehliyeti düzenlenir ve trafiğe çıkmaya hak kazanırsın. Ehliyet alındıktan sonra izlenecek süreçte sürücü, 2 yıl boyunca stajyer statüsünde sayılır.

Stajyer Ehliyet Nasıl Alınır?

Yaşın almak istediğin ehliyet sınıfı için uygunsa stajyer ehliyet almak için bir sürücü kursuna kaydını yaptırarak ilk adımı atabilirsin. Kursta gerekli eğitimleri alıp önce test şeklinde olan teorik sınava, ardından direksiyon sınavına tabi tutulursun. Sınavları başarıyla tamamladığında stajyer ehliyetini almaya hak kazanırsın. 

Ehliyet için gerekli belgeler ya da ehliyet için sağlık raporu gibi sürücü belgesi almakla ilgili merak ettiğin konular varsa ilgili yazılarımızdan hemen öğrenebilirsin.

Stajyer Ehliyetin Normal Ehliyetten Farkı Nedir?

İlk kez ehliyet alan (her ehliyet sınıfı için geçerli.) herkese ilk olarak stajyer ehliyet verilir. Stajyer ehliyetin süresi ise 2 yıldır. Normal ehliyetle arasında çok az fark vardır. Örneğin stajyer sürücülerin 0.20 promil alkolle trafiğe çıkmaları durumunda ceza puanlarına bakılmaksızın ehliyetleri iptal edilir. Standart ehliyetliler için ise bu sınır 0.5 promildir. Alkollü araç kullanım cezası ve alkol sınırı hakkında detaylı bilgi edinmek için yazımızı okuyabilirsin.

Bir diğer fark da stajyer ehliyet ceza puanı sınırının farklı olmasıdır. Stajyer ehliyet uygulamasında bir sürücü 2 yıl boyunca 75 ceza puanına ulaşırsa ehliyeti süresiz iptal edilirken normal ehliyetli bir sürücü için bu süre 1 yıldır. Ceza puanı ise 100'dür ve ehliyeti 2 aylığına elinden alınır. Sürücü belgesi aynı şekilde geçerliliğini korur. 

Stajyer Ehliyet Kimleri Kapsar? 

İlk kez ehliyet belgesi alan, herhangi bir sebeple ehliyeti iptal edilen, yeniden sürücü belgesi alan kişilere ehliyet belgesi aldıktan sonra iki yıl süreyle aday sürücü olarak kabul edilir. .

Stajyer Ehliyet Süresi ve Yenilenmesi

Stajyer ehliyetin geçerlilik süresi 2 yıldır. İlk iki yıl dolduğunda, stajyerlik dönemi resmen sona erer ve ehliyeti normal sürücü ehliyeti hâline gelir. Yani iki yıl dolduktan sonra ehliyetini yeniletmeye, kartını değiştirmeye ya da tekrar harç yatırmaya gerek yoktur. Sisteme göre, süresi dolmuş stajyer ehliyetler otomatik olarak normal ehliyete döner. Dolayısıyla 2 yıl boyunca trafik kurallarına uyduysan ve herhangi bir iptal durumu yaşamadıysan (“stajyer” ibaresi taşımasa da) 

Stajyer Ehliyet Alabilmek İçin Şartlar

Stajyer ehliyet sahibi olmak için adayların öncelikle eğitim şartlarını yerine getirmesi gerekir . Temel olarak şu koşulları sağlaman beklenir:

• Yaş şartı: Ehliyet sınıfına göre değişir. Örneğin B sınıfı için en az 18 yaşında olmak gerekir. (Diğer sınıflar için yaş şartları farklıdır; kursundan bilgi alabilirsin.)
• Öğrenim durumu: En az ilköğretim (ilkokul) mezunu olmak gereklidir .
• Sağlık raporu: Sürücü olmaya engel bir sağlık sorunu olmadığını gösteren sağlık raporu (dahiliye, göz, psikoteknik vb.) gerekir.
• Adli sicil kaydı: Cezai bakımdan araç kullanmaya engel olacak bir durumunuz bulunmamalıdır .

Stajyer ehliyet şartlarını taşıyan adaylar, sürücü kursuna kayıt olarak eğitim alır ve teorik ile direksiyon sınavlarından başarılı olurlarsa stajyer ehliyet almaya hak kazanır. Sürücü kursundan aldığın sertifika, 2 yıl içinde ehliyete dönüştürülmezse geçerliliğini yitirir; bu nedenle sertifikanı mutlaka süresi içinde ehliyete çevirmen gerekir .

Stajyer Ehliyet İle İlgili Kurallar ve Yaptırımlar

Stajyer sürücüler için trafik kuralları genel olarak normal sürücülerle aynıdır, ancak bazı konularda uyarıcı kurallar koyulmuştur. Stajyer sürücüler her zaman trafikte çok dikkatli olmalıdır. Özellikle alkollü araç kullanmak veya ağır trafik ihlalleri stajyerlik dönemi boyunca çok daha ciddi yaptırımlarla sonuçlanır.

Stajyer Ehliyet Alkol Sınırı

Stajyer sürücülerde kanında alkole tolerans çok düşüktür. Özel otomobil kullanan stajyer sürücüler için alkol limiti 0,20 promildir. Bu sınırın üzerine çıkıldığında ehliyete süresiz el konulur. (Hususi araçların dışındaki araçlarda 0,20 promili aşmak ceza puanına ek para cezası da getirir.) Normal ehliyette ise tolerans 0,50 promil seviyesindedir, bu yüzden stajyer sürücülerin çok daha dikkatli olmaları gerekir .

Stajyer Ehliyet Ceza Puanı 

Stajyer ehliyet sahipleri için ceza puanı limiti 75 puan olarak belirlenmiştir (2 yıllık dönemde) . Bu limiti aşan stajyer sürücülerin ehliyetine süresiz el konulur ve yeniden ehliyet almak için kurs kaydına girip psikoteknik testten geçmeleri gerekir. Normal ehliyetli sürücüler ise 1 yılda 100 puan aşımında 2 ay ehliyeti alıkoyma, ikincide 4 ay ve psikoteknik, üçüncüde ise süresiz iptal cezasına tabi olur. Yeni ehliyet (yani stajyer) sürücü olarak bu ceza puanı birikimini mutlaka kontrol etmelisin.

Örnek: Bir stajyer sürücü, iki yıl boyunca toplam 75 ceza puanına ulaşırsa ehliyetine el konulur ve kursa-psikoteknik süreci başlar. 0,20 promili aşarak araç kullanmak da (bağımsız cezalar olsa bile) direk iptali tetikler. Ceza puanlarının yıl sonunda sıfırlandığını unutmayın; her ceza puanı, ihlal tarihinden bir yıl sonra silinir. Dolayısıyla örneğin Mart 2024’te aldığınız bir ceza puanı, Mart 2025’te kayıttan silinir.
Ayrıca ceza puanı sistemi hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsan 100 Ceza Puanı Dolunca Ne Olur?” başlıklı içeriğimizi okuyabilirsin.

Stajyer Ehliyet İle Tek Başına Araç Kullanmak

Stajyer ehliyeti olan sürücüler, yanlarında tecrübeli birisinin bulundurulması şartı olmaksızın araç kullanabilir. Yani akıllarda dolaşan “refakatçi” zorunluluğu gibi bir kural yoktur. Yine aynı şekilde stajyer sürücüler ister şehir içi ister şehir dışı isterse uzun yol olsun tek başlarına rahatlıkla araç sürebilir. Yapılması gereken tek şey trafik kurallarına titizlikle uymaktır.

Özel Sınırlamalar

Yönetmelikte bazı tekrarlayan ihlallerin yaptırımları artırılmıştır. Örneğin üst üste kırmızı ışık ihlali yapmak, yaya geçidine yanaşmamak, hız limitini sıkça aşıp devam etmek gibi ağır tekrarları üç kez işlemek, özellikle 0,20 promil ve üzeri alkollü yakalanmak gibi durumlar ehliyetin iptalini gerektirebilir . Bu katı kuralların amacı, stajyer sürücülerde hatalı alışkanlıkların yerleşmeden düzeltilmesini sağlamaktır.

 

Stajyer Ehliyet Ceza Puanı Ne Zaman Sıfırlanır? 

Trafik ceza puanları, 1 yıl üzerinden hesaplanmaktadır. Yani, bugün aldığın ceza puanı, üzerinden 1 yıl geçtiğinde sınırlanır. 

Stajyer Ehliyet İle Şehir Dışına Çıkılabilir mi?

Evet. Stajyer ehliyete sahip sürücüler, diğer normal sürücüler gibi şehir dışına çıkabilir; hiçbir yasal engel ya da il sınırı kısıtlaması yoktur. Bazı eski yanlış bilgilere rağmen, stajyer sürücüler yalnız başlarına ya da şehirlerarası yolculuk yapabilirler. Tabii hız ve trafik kurallarına uyarak. Bunun tek şartı, 2 yıllık stajyerlik süresini başarıyla tamamlamak için ceza puanı limiti gibi kurallara dikkat etmektir.

Özetle, yeni ehliyet alan biri olarak şoförlük yapma özgürlüğünüz kısıtlanmamıştır; ama fazla risk almayıp trafik kurallarına uyarak tecrübe kazanmaya odaklanmalısın. Tecrübeli birinin yanında araç kullanma zorunluluğu veya il sınırı sınırlaması yoktur.

Stajyer Ehliyet İptal Olursa Ne Olur?

Stajyer ehliyetin geçerliliği iptal edilebilir. En yaygın nedenler: 2 yıl içinde 75 puan aşımı, 0,20 promili aşarak araç kullanmak veya ölümle sonuçlanan kazalarda asli kusur gibi ağır ihlallerdir Ehliyetin iptal edilirse el konulur; tekrar trafiğe çıkabilmek için yeniden sürücü kursuna kayıt olup eğitim alman ve psikoteknik raporu temin etmen gerekir. Psikoteknik test, zihinsel özelliklerin ve trafik uygunluğun hakkında değerlendirme yapar; başarılıysan yeniden ehliyet kursuna yazılabilirsin. Ehliyet yenileme ücretleri ile ilgili bilgi almak için yazımızı okuyabilirsin. 

İptal edilen ehliyeti geri almak için de ayrı prosedür vardır: Dosya, ehliyetinize el koyan trafik şube birimine gider ve kalıcı iptal değilse alıkoyma süresi bitiminde dilekçe ile müracaat edersen ehliyetini alabilirsin. Ancak stajyer ehliyet süresiz iptal edildiğinde, normalde yeniden kurs-psikoteknik şartı arandığından, uzun vadede tekrar sınavlara girip yeni ehliyet almalısın.

Stajyer Sürücü Belgesinde “Stajyer” İbaresi Var mı?

Stajyer ehliyetin farkı nedir? Stajyer ehliyetle ilgili en çok merak edilen konulardan biri de stajyer sürücü ehliyeti ile normal ehliyetler arasında fark olup olmadığıdır. Stajyer ehliyette, “stajyer sürücü” ibaresi bulunmaz.

Stajyer sürücülerin stajyer olduğu bilgisi emniyet sistemindeki kayıtlarda ve e-devlet üzerinden görülebilir. Ayrıca sürücü belgesinin üzerindeki tarih 2 yılı aşmadıysa da sürücünün stajyer sürücü olduğu anlaşılır.