Gebelikte Yapılan Testler Nelerdir? Hangi Haftalarda Uygulanır?

Gebelik, 40 hafta süren oldukça uzun bir maratondur ve hamilelik boyunca hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını koruyabilmek amacıyla hamilelik öncesi ve sonrasında bazı testlerin yapılması çok önemlidir. Hamilelikte meydana gelen değişimlerle birlikte gebelik sürecinin sorunsuz tamamlanması için düzenli aralıklarla belli başlı kontrollerin yapılması gerekir. Annenin adayının yaşı, yaşam tarzı, kendisinin ve eşinin kişisel ve aile geçmişi temel alınarak yapılan bu testler, hamilelik oluşumundan bebeğin doğumuna kadar olan sürecin sağlıklı bir şekilde seyir gösterip göstermediği ve annenin sağlık durumu hakkında önemli bilgiler verir. 

Gebelikte yapılan testler, nörolojik problemlerden down sendromuna kadar birçok sorunun öncesinde tespit edilebilmesine olanak sağlar, kontroller ile birlikte gebelikte karşılaşılabilecek sorunlar erken dönemde saptanır, bu bilgiler doğrultusunda gebelik planlanabilir. Hamilelikte yapılan testler, düzenli olarak yaptırılarak yüksek riskli gebelikler sonlandırılabilir, sağlık gebeliklerin de başarıya ulaşması sağlanabilir. 

Gebelikte Ay Ay Yapılması Gereken Testler 

Hamilelikte yapılan testlerden bazıları, hamileliğin belli zamanlarında uygulanırken bazı testler hamilelik dönemi boyunca düzenli olarak, bazıları ise gerekli görülen durumlarda gerçekleştirilir böylece mevcut olan veya meydana gelebilecek problemlerin tespiti, tanısı ve önlenmesi sağlanır. Hem anne adayının hem de bebeğin sağlıklı olması için hamile kalmadan önce henüz planlama aşamasındayken de doktora başvurmak ve gerekli testleri yaptırmak gerekir. Gebelikte hafta hafta yapılan testleri senin için listeledik. 

• İlk aylar: smear testi, meme muayenesi, TORCH taraması, CMV enfeksiyonu taraması, kan sayımı, tiroid fonksiyon testi
• 11-14. hafta: İkili tarama testi
• 16-20. hafta: Üçlü ve dörtlü tarama testi
• 20-22. hafta: Detaylı ultrason
• 24-28. hafta: Şeker yüklemesi
• 35-40.hafta: Bakteri taraması ve NST

Gebelikte İlk Muayene

Hamilelik şüphesi olan kadınlarda ilk olarak yapılan test, kanda gebelik testidir. Bu test pozitif çıkarsa ultrason muayenesi yapılır böylece gebeliğin rahim içi gebelik mi yoksa dış gebelik mi olduğu anlaşılır ve gebelik haftası tam olarak belirlenir.

Gebelikte İlk Ay Testleri

Rutin gebelik testleri olarak da adlandırılan ilk ay testleri; tam kan sayımı, kan grubunun belirlenmesi, tansiyon ölçümü, idrar tahlili, tiroid fonksiyon testleri, rubella testi ve enfeksiyon testini içerir. Kan şekeri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, hepatit taraması, smear testi (rahim ağzı kanseri taraması), TORCH taraması yapılır. Eğer hamilelikten önce testler yaptırılmadıysa mutlaka hamileliğin ilk haftalarında yaptırılmalıdır. Hamilelik sonrasında da yenidoğan ve bebeğe ilişkin olarak yaptırılması gereken çok sayıda tahlil, tetkik ve aşı vardır ayrıca özellikle erken doğum vakalarında kuvözde kalma gibi beklenmedik durumlar da meydana gelebilir. Henüz gebelik sürecindeyken tüm bu risklere karşı hamileyken sigorta yapan firmalara başvurarak hamilelik sigortası yaptırabilirsin. 

İkili Tarama Testi (11-14. Hafta)

Birinci trimester olarak da adlandırılan gebeliğin ilk 14 haftasında (ilk 3 ayı) 11. haftadan başlayarak anneden kan alımı, ultrason ölçümü ve ikili tarama testi yapılır. İkili tarama testi başta Down Sendromu olmak üzere farklı kromozom bozuklukları için risk durumunu gösteren bir kan testidir. Kandaki Beta hCG, PAPP-A değerleri ile bebeğin ense kalınlığı ve burun kemiği (NT) ölçülerek Trizomi 21 yani bebeğin Down Sendromlu olma riski ile trizomi 18 gibi genetik rahatsızlıkların varlığı tespit edilir. Bu haftalarda yapılan kemik ölçümü de bebeğin Down Sendromu taşıyıp taşımadığı konusunda önemli bilgiler verir. 
Eğer riskli bir gebelik durumu söz konusu ise anne adayı 35 yaşın üzerindeyse veya daha önce Down sendromlu bebek doğum öyküsü varsa ise Serbest Fetal DNA testi ile de değerlendirme yapılabilir. 

Üçlü ve Dörtlü Tarama Testi (16-20. Hafta)

İkinci trimester olarak da bilinen gebeliğin ikinci 3 ayında yapılan üçlü ve dörtlü tarama testi genellikle ikili test yaptırmayan kişilerde down sendromu riskine bakmak amacıyla gerçekleştirilir. Üçlü tarama testi için en uygun zaman, 16-18. Haftalar arasında olmasına rağmen 15 ile 19.haftalar arasında da bu test yapılabilir. Üçlü ve dört tarama testinde kandaki beta hCG, AFP ve serbest estriol değerlerine bakılarak bebekte down sendromu (trizomi 21), genetik problemler ve ayrık omurga hastalığı görülme riski incelenir. 

Eğer bu testlerin sonucunda herhangi bir problem tespit edilirse gebelik haftasına göre amniyosentez, koryon villus biopsisi, Doppler kan ölçümü, fetal ekokardiyografi, glukoz testleri, tam idrar tahlili, tam kan sayımı veya kordosentez yapılabilir. 

Detaylı Ultrason (20-22. Hafta)

Fetal anomali taraması olarak da bilinen ayrıntılı ultrason ile parmak yapısı, biçimi, iç organların gelişimi, plasentanın durumu, rahim ağzı uzunluğunun belirlenmesi gibi parametreler incelenir ve hayati tehlike yaratacak veya engelliliğe yol açacak herhangi bir anormallik olup olmadığına bakılır. 

Eğer bebeğin kalbinde herhangi bir problem görülürse 21. haftada fetal eko, genetik açıdan bir risk görülmüş ve amniyosentez yapılmamış ise kordosentez yapılarak bebeğin genetik yapısı hakkında bilgi sahibi olunabilir. Detaylı ultrason ile ilgili daha detaylı bilgi almak için içeriğimizi okuyabilirsin.

Şeker Yüklemesi (24-28. Hafta)

Gebelikte hormonların etkisi ile diyabet hastası olmayan kadınlarda da diyabet görülebilir ve diyabet tedavisi yapılmazsa doğum sırasında veya doğumdan sonraki dönemde bu durum bebekte problemlere yol açabilir. Bu nedenle gebeliğin üçüncü ayı olarak da bilinen üçüncü trimester döneminde şeker yüklemesi ve tokluk kan şekeri takibi ile diyabet taraması yapılır. 

24-28. haftalarda doppler taraması, idrar tahlili, idrar kültürü, tam kan sayımı ve kan uyuşmazlığı olan kişilerde indirekt combs testi tekrarlanarak test sonucuna göre kan uyuşmazlığı iğnesi yapılabilir. 

Grup B Streptokok Bakteri Taraması ve NST (35-40. Haftalar)

35-40. haftalar arasında Grup B Streptokok olarak bilinen kültür örnekleri alınarak bakteri taraması ve Non Stress Test (NST) yapılır. NST ile anne karnına yerleştirilen iki sensörle bebeğin kalp atışları ve erken doğum belirtileri görülür. 

Haftalık ultrason incelemesi, amnion sıvı ölçümü ve biyofizik profili ile bebeğin hareket ve solunum gibi bulgular takip edilir. Eğer bebekle alakalı bir risk olduğu saptanırsa ileri bir değerlendirme için doppler ultrasonografi ölçümü yapılabilir. Kan uyuşmazlığı olan bebeklerde bu problemle ilgili herhangi bir sorun olup olmadığı da yine bu haftalar arasında kontrol edilir.

Daha detaylı bilgi istiyorsan gebelik takibi nedir, hangi aralıklarla hangi kontroller, tahliller ve aşılar yapılır yazımızdan öğrenebilirsin.

Gebelik Öncesi ve Gebelikte Yapılan Testler

Hamilelik öncesi ve hamilelikte yapılan testler hakkında bilgi sahibi olarak gebelik sürecini sorunsuz bir şekilde geçirebilir, bebeğini sağlıklı bir şekilde kucağına alabilirsin. 

Gebelik Testi

Gebelik döneminde anne adayının yaptırması gereken ilk test olan gebelik testi, idrar ya da kanda gebeliğe özgü hormonlardan biri olan HCG’nin saptanmasını ve hamileliğin kesin olarak tespit edilmesini sağlar. 

Jinekolojik Muayene

İlk muayenelerde yapılan pelvik muayene, genital kitle, enfeksiyon, doğumsal anomaliler, kanser ve kanser öncesi lezyonların ortaya çıkmasını sağlar. 

Sistem Muayeneleri

Sindirim, kan ve dolaşım sistemleri, solunum sistemi, lokomotor sistem (kan ve eklemler), sinir sistemi ve ruhsal durum ile ilgili değerlendirmeler yapılır. 

Tansiyon Ölçümü

Her gebelik muayenesinde tekrarlanarak tansiyon ölçümü gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) adı verilen durumun teşhisinde önemli bir kriterdir. 

Kilo ölçümü

Özellikle kısa süre içinde çok fazla kilo alımı, gebelik zehirlenmesinin belirtisi olabilir. Haftalara yayılan kilo alımı ise karbonhidrat ve yağdan zengin yiyeceklerin gereksiz alımına bağlı olabileceği gibi diyabet (gebelik şekeri) belirtisi de olabilir. 

Bebeğin Haritasının Çıkarılması

Leopold manevrası adı verilen özel muayene yöntemi ile bebeğin başı, sırtı ve bacakların yeri belirlenir. Gebeliğin sonlarına doğru ise ultrason ile bebeğin pelvis içindeki konumu belirlenir ve karnın mezura ile ölçümü de önemli bilgiler elde edilmesini sağlar. 

İkili Tarama Testi

Gebeliğin 11 ile 14. haftalarında yapılan ikili tarama testi, down Sendromu (trizomi 21) ve trizomi 18 varlığını araştıran bir testtir. Annenin yaşı da göz önünde bulundurularak yapılan ikili tarama testi, bebeğin ense kalınlığı, kandaki beta hCG ve PAPP-A değerleri hakkında önemli sonuçlar verir.

Üçlü Tarama Testi

16-18 veya 15-19. Haftalar arasında yapılabilen üçlü ve dörtlü tarama testi, Down Sendromu (Trizomi 21), trizomi 18 ve nöral tüp defektini araştıran bir testtir. Değerlendirmede annenin yaşı bebeğin kafa çapı (BPD ölçümü), kandaki beta HCG, AFP ve estriol (E3) değerlerine bakılarak yapılır. 

Şeker Yükleme Testi

Gebelik süresince açlık kan şekerinin 100-120 mg, tokluk kan şekerinin de 140 mg üzerinde olması durumunda glukoz testinin yapılması önerilir çünkü hamilelikte diyabet (şeker hastalığı) riski artar. 24-28. Haftalar arasında yapılan şeker yükleme testi ile anne adayına 50 gr (PPG) veya 100 gr glikoz (OGTT) yükleme yapılır. Eğer kan değerleri sınırın üstünde çıkarsa diyabeti tanısı konularak diyet ve egzersiz önerilir. Diyet sonrası açlık ve tokluk şekerleri hedeflenen değerlere düşürülemezse insülin tedavisine başlanabilir. 

• 50 gr Yükleme Testi: Tokluk kan şekeri ve 50 gr glukoz yüklemesi sonrası 1. saatte glukoz seviyesi ölçülür. Eğer tokluk kan şeker 120 mg ve birinci saat sonrası ölçülen kan şekeri ise 140 mg üzerinde çıkarsa 100 gr şeker yükleme testi yapılır. 
• 100 gr Yükleme Testi: Sabah aç karna ve 100 gr glukoz içildikten sonraki birinci, ikinci ve üçüncü saatlerde tekrar kan şekeri ölçülür. Açlık kan şekerinin 105 mg’ın, birinci saatte ölçülen kan şekerinin 190 mg, ikinci saatte ölçülen değerin 165 mg ve üçüncü saat ölçülen kan şekerinin ise 145 mg’ın altında olmalıdır. 

Ultrasonografi

Ultrason, gebelik kesesi içerisinde kalp atımı olan embriyoyu ve embriyoyu besleyen kesenin görüntülenmesini sağlayan cihazdır. Ultrasonografi, gebeliğin henüz başındayken rahim içi gebelik mi yoksa normal gebelik mi olduğunun görülmesini sağlar ve bu uygulama sayesinde gebelik süreci, rahim ağzının uzunluğu ve şekli değerlendirilebilir, bebeğin konumu ve gelişimi gözlenebilir ayrıca ilk trimesterdeki düşük riski ve plasenta arkasına kanamalarının da takip edilmesini sağlar. Ultrasonografi, ikili ve üçlü tarama testlerine de yardımcı olurken özellikle gebeliğin son dönemlerinde amniyon sıvısının takip edilmesine olanak tanır. 

Doppler Ultrasonografi

20 ile 24. haftalar arasında uygulanan Doppler ultrasonografi ile bebeğin beslenme seviyesi ölçülerek gebelik zehirlenmesi riski değerlendirilir. Baş-bacak ölçümü yapılarak bebeğin gelişimi takip edilir ve amniyon sıvısı ölçülür. 

İndirekt Coombs Testi (ICT)

Gebenin kan grubunun Rh negatif ve eşin kan grubunun Rh pozitif olması durumunda kan uyuşmazlığı söz konusu olur ancak bu durum doğum sonrası özel bir iğne ile kan uyuşmazlığı durumu kontrol altına alınabilir. Rh- annelerin hamilelik süreci kan uyuşmazlığı riskine karşı sürekli olarak takip edilmelidir. Kan uyuşmazlığı durumunun bebeği etkileyip etkilemediğini gözleyebilmek amacıyla İndirekt Coombs Testi yapılmalıdır. Sonuç negatif çıksa da 28. haftada İndirek Coombs testi tekrar uygulanarak negatifliğin devam edip etmediği, bebekte kan uyuşmazlığı ile ilgili olumsuz herhangi bir durumun gelişip gelişmediği kontrol edilir ve bebeği korumak amacıyla doğum sonrası özel bir enjeksiyon yapılır. 

Enjeksiyon dışında doğumdan sonra da yaptırılması gereken pek çok tahlil ve tetkik, rutin kontrol ve aşı vardır ve bu uygulamalar ciddi masraflarla karşılaşmana neden olabilir. Yenidoğan ve bebekler için yaptırabileceğin bebek sağlık sigortası ile tüm bu işlemleri problemsiz bir şekilde yaptırabilirsin. 

Tam Kan Sayımı

Hamileliğin başında tam kan sayımı yapılarak hemoglobin miktarı belirlenir ve anemi yani kan eksikliği olup olmadığına bakılır. 

TORCH Taraması (Enfeksiyon Tarama Testi)

TORCH taraması, gebelik dönemi dışında geçirildiğinde problem yaratmayan fakat gebeliğin özellikle ilk üç ayında bebekte birtakım problemlere yol açabilen hastalıkları tespit etmek ve önlem almak amacıyla yapılan uygulamadır. Örneğin, gebeliğin planlandığı dönemde TORCH taraması yapılarak anne adayında kızamıkçığa bağlı bağışıklık olup olmadığı incelenebilir. 

Kan Biyokimyası

Gebelikte yapılan testlerden biri olan kan biyokimya testi ile idrarda kan ve protein ölçümü yapılarak hamilelik döneminde meydana gelebilecek gebeliğe bağlı diyabet, hipertansiyon, karaciğer ve böbrek hastalıklarının teşhisi konur. 

Tam İdrar Tahlili 

Gebeliğin ilk kontrollerinde yapılan tam idrar tahlili, böbrek fonksiyonları ve idrar yolu enfeksiyonu konusunda bilgi verir. Ayrıca tam idrar tahlili, erken gebelik döneminde aşırı bulantı ve kusma yaşayan anne adaylarında beslenme durumunun değerlendirilmesi, yeterli su tüketimini yapılıp yapılmadığının takibi, idrarda protein varlığının ortaya çıkarılması açısından da önemlidir. 

PAP Smear Testi

Gebelikte salgılanan hormonlarla birlikte rahim ağzı kanserinde artış meydana gelir. PAP Smear testi, rahim ağzı kanserinin var olup olmadığını araştırılmasını sağlar. 

İdrar Kültürü

Gebelikte idrar yolu enfeksiyonlarına yakalanma riski artar. Tam idrar kültürü yapılarak varsa enfeksiyon tespit edilir ve antibiyotik tedavisine başlanır. 

Hepatit B, Hepatit C ve AIDS Taraması

Hepatit B için Anti Hbs ve HbsAg testi, Hepatit C tanısı için Anti HCV ve AIDS teşhisi için de Anti HIV testleri yapılır. 

Tiroid Fonksiyon Testi

Gebeliğin ilk haftalarında tiroid fonksiyon testi yapılarak annede tiroid hastalığı olup olmadığı araştırılarak gerekli durumda hormon takviyesine başlanır.

Beta HCG ve PAPP-A

Kandaki beta HCG seviyesi, gebelik ilerledikçe düşer fakat trizomili teşhisi olan bebeklerde bu azalma çok daha yavaş olur. Gebeliğin 11-14. haftalarında yapılan Beta HCG ve PAPP-A testleri ile bebekte trizomili olup olmadığı araştırılır. 

NST

Hamilelikte yapılan testler arasında yer alan Non Stress Test (NST), bebeğin kalp atışlarını ve annedeki sancı durumunu gösteren gebeliğin son 3 ayında uygulanan bir testtir. Eğer erken doğum tehdidi söz konusu ise daha erken haftalarda başlanabilir. NST ile ilgili daha fazla bilgi almak için yazımıza göz atabilirsin.

Doğum Sigortası İle Tüm Tahlil ve Tetkikleri Sorunsuz Yaptırabilirsin!

Doğum sigortası; poliçede yazan teminat ve limitler doğrultusunda hamilelik sürecinde yaptırman gereken kan tahlili, idrar tahlili, ultrasonografi ve şeker testleri ile aylık olarak yaptırman gereken muayene ve rutin kontrolleri kapsar. Hamilelik test ve tahlillerine ilişkin masrafların karşılanması için doğum sigortası yaptırabilir ve sağlığını güvence altına alabilirsin. Doğum sigortası yaptırmak için Sigortam.net web sitesi üzerinde kolayca teklif alabilir veya çağrı hattımızı arayarak da doğum sigortası teminatları hakkında daha detaylı bilgi alabilirsin. 

Yazımızda yer alan bilgiler tanı ve tedavi amacı taşımaz. Tanı ve tedavi ile ilgili bütün işlemler için doktorunuza danışınız.