Daini Mürtehin Nedir, Nasıl Kurulur ve Kaldırılır?

Günümüzde bankaların büyük bir çoğunluğu, kredi çekmek isteyen kişileri farklı sigortacılık ürünlerine yönlendiriyor. Kredi kullanma aşamasında olan kişiler ise bazı kavramlarla karşılaşıyorlar. Bankaların kredi verme işlemlerinde sıklıkla karşılaşılan kavramlardan biri olan daini mürtehin, yalnızca alacaklı tarafın haklarını korumakla kalmayıp gerekli durumda kredi çeken kişinin varislerine yönelik de olarak da avantajlar sağlayan bir sistemdir. Ancak yine de bu kavramı daha detaylı incelemekte yarar vardır.

Daini Mürtehin Nedir?

“Daini mürtehin ne demek?” sorusuna şu şekilde yanıt verebiliriz. “Alacaklı” anlamına gelen “dain” ve “rehin” anlamına gelen “mürtehin” kelimelerinden oluşan dain-i mürtehin, "alacaklılık hakkını saklı tutmak” anlamına gelir ve olası bir riskin gerçekleşmesi sonucunda borcun ödenememesi durumunda alacaklıyı güvence altına alır.

Alacaklının kuruluş veya borçlu kişiden alacağını tahsil ederken öncelik kazanmasına yardımcı olan daini mürtehin, herkese karşı ileri sürülebilir. Örneğin, banka kredisiyle araba alınırken kasko sigortası yaptırılması ve poliçede bankanın “rehin alacaklı” olarak gösterilmesi, kredi sağlayan banka tarafından talep edilen bir durumdur. Kasko sigortası neleri kapsar öğrenmek için yazımıza göz atabilirsin.

Daini mürtehin hayat sigortalarında sıklıkla kullanılan bir sistemdir. Örneğin, eşlerden biri hayat sigortası yaptığını ve aynı zamanda herhangi bir bankadan araç veya konut kredisi çektiğini varsayalım. Eğer kredi borçlusu olan eş vefat ederse, kredi borcu diğer eşin üzerine geçmez. Eğer banka poliçe üzerinde daini mürtehin göstermiş ise sigorta tarafından sigorta ödemeleri devam eder.

Daini Mürtehin Amacı Nedir?

Daini mürtehin uygulamasının en temel amacı, alacaklının borçludan borcunu tahsil ederken daha öncelikli olmasını sağlamak ve alacaklıyı teminat altına almaktır. Eğer borçlu alacaklarını tahsil edemezse icra prosedürü devreye girer ve haciz işlemi uygulanan malların satışı yapılır böylece elde edilen gelirle bütün alacaklıların alacakları tahsil edilir ancak tahsil edilen gelir, alacakların tümünü karşılamaya yetmezse “sıra cetveli” denilen bir sıralama yapılır ve vergi alacağı olan imtiyazlı ve imtiyazsız alacaklılar ile kamu kurumlar daini mürtehin şerhi konan alacaklıdan sonra gelir.

Daini mürtehin sigorta alanında kendisine oldukça geniş bir yere sahip olan bir uygulamadır. Kredi ile satın alınan araç, taşınmaz ya da eşya gibi varlıklar için finansman desteği veren banka lehine daini mürtehin şerhi kurulur böylece finansman sağlayan kuruluşun alacakları teminat altına alınır. Örneğin, taşıt kredisi çekip araç alırken taşıt için yaptırılan kasko üzerinde kredi alacaklısı lehine daini mürtehin şerti konulabilir. Böylece aracın herhangi bir riziko nedeniyle değeri düşerse ödemen gereken sigorta tazminatı, sigortalı aracının yerine geçer. Kasko sigortası nedir, ne işe yarar öğrenmek için içeriğimizi okuyabilirsin.

Daini Mürtehin Nasıl Kurulur?

Rehinli alacaklı, ilgili menfaatlerini sigorta sözleşmesi ile güvence altına almak isterse 2 farklı yol izleyebilir.

Araç sahibi, araç üzerindeki menfaatlerini sigortalatabilir. Rehin alacaklısı yani banka da dolaylı olarak yararlanır.
Rehinli alacaklı, aracı kendi menfaatinin miktarına göre de sigortalatabilir. İleriki süreçte araç değer kaybına uğradığında ve alacağın satış bedelinden tahsiline imkân kalmadığında ödenecek sigorta tazminatı, rehinli alacaklının alacağı sigortalı araç yerine geçmiş sayılır.
Rehinli alacaklının dain ve mürtehin sıfatıyla araç üzerindeki menfaatini güvence altına almak için yaptıracağı bu sigortada, alacak miktarı kural olarak sigorta bedelini oluşturur. Araç sahibi veya rehinli alacaklının menfaatinin sigortalanması; “başkası hesabına sigorta” olarak yaptırılabilir. Böylece menfaati sigortalanan araç sahibi ya da alacaklı sigortalı; sözleşmenin sigortacı karşısındaki taraf da sigorta ettiren sıfatını kazanır.

Daini Mürtehin Nasıl Kaldırılır?

Kredi çektikten sonra rehin alacaklı konumunda olan banka, kredinin son taksitini ödeyene kadar rehin durumu kaldırılamaz. Dolayısıyla daini mürtehin şerhinin kaldırılması için öncelikle alacaklı kuruluşa olan borcunu tamamen kapatman gerekir. Bütün borçlarını ödedikten sonra daini mürtehin yapan kuruma, şerhin kaldırılması için başvuru yapabilir, taşıt veya konut rehin kaldırma işlemini gerçekleştirebilirsin. Ancak rehin kaldırma işlemi için yapman gereken uygulamalar kredi çektiğin tarihe göre değişkenlik gösterir.

Eğer 2011 yılından önce kredi aldıktan sonra daini mürtehin şerhi konulduğuysa krediye konu olan aracın ruhsatı ve daini mürtehin dilekçesi ile birlikte bankaya başvurman gerekir. Sonrasında bankanın yönlendirdiği noterden rehin kaldırma yazısı alarak Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’ne başvurabilir ve ruhsat üzerinden rehin kaldırma işlemini tamamlayabilirsin.
2011 yılından sonra alınan krediler de ise daini mürtehin kaldırma işlemi daha kolay ve pratiktir. Eğer krediyi 2011 yılından önce çektiysen daini mürtehin kaldırma işlemini borçsuzluk kâğıdı aldığın banka şubesinde yapabilirsin.

Daini Mürtehin Sorgulama Nasıl Yapılır?

Eğer rehin durumunu merak ediyorsan sorgulama için e-Devlet platformundan yararlanabilir. Adıma Tescil Araç Sorgulama sayfasından gerekli sorgulama işlemini yapabilir ve rehin durumunun aktif mi yoksa pasif mi olduğunu görebilirsin. Başvurunun üzerinde 3 iş günü geçmesine rağmen şerhin kaldırılmadığını fark edersen bankan ile iletişime geçebilir ve işlemlerin tamamlanıp tamamlanmadığını öğrenebilirsin.

Daini Mürtehinde Muvafakat Nedir?

Alacaklının alacaklarını tahsil edebilmesi mutlaka muvafakatname almak gerekir. Daini mürtehin ile alacakların tahsil edilebilmesi için uygulanabilecek iki farklı yöntem vardır.

Ev veya araba satın alırken kredi çekerek finansman desteği aldıysan satın aldığın araç ya da ev üzerinden elde ettiğin geliri sigortalayabilirsin. Böylece kredi alacaklısı konumunda olan bankalar, bu gelir üzerinde söz sahibi olur.
Söz konusu ev ya da aracı alacağına göre sigortalatabilir ve olası risklerin gerçekleşmesi durumunda alacaklarını tahsil edebilirsin.

Riskli Durumlar Ortaya Çıkarsa Ne Olur?

Riskli durumlarda kredinin ödenmeyen kısmı, sigorta şirketin tarafından daini mürtehin ile tazminat şeklinde ödenir ancak daini mürtehin ile ödenmesi planlanan tazminat tutarı, bazen kredi borcundan daha yüksek çıkabilir veya ödenmemiş ancak teminat altına alınması gereken kredi tutarı varsa daha da fazla borç çıkabilir. Böyle bir durumda sigorta şirketi tarafından ödenen tazminatın fazla olan bölümü hakkında yasal varislere bilgilendirme yapılır. Eğer öncesinde bu kişiler için belirlenmiş olan herhangi bir pay yolsa bütün yasal varisler eşit oranda hak sahibi olurlar.

Kaskonu Sigortam.net’ten Yaptır!

Sigortam.net birçok sigorta şirketinin kasko tekliflerini online olarak tek bir ekrandan sunarak karşılaştırma yapabilmeni sağlar. İhtiyaçlarına ve bütçene en uygun kasko poliçesine 2 dakika içerisinde internetten ulaşabilir, kendini ve aracını güvence altına alabilirsin. Kasko tekliflerini görmek için Sigortam.net‘e gel! Dilersen 444 24 00 Sigorta Destek Hattı’mızdan kasko tekliflerini değerlendirebilirsin.

Diğer Kavramlar